Сиэн Тиитэп мелодията
В.Власов тыллара

Аан тыл тыына

Битээлий Былааһап
«Субурҕа» кинигэттэн

Муусука

Дьиҥ (истина)... Чахчы (честность)... Кырдьык (правда)... Астык да тыллар.
Ис¬тиҥ... Иһирэх... Бу баарынан (тутуһан туран)... Уйадытар да иэйиилэр...
Дьэ, бу! Көр, бу!

Муусука. Муусука (дорҕоон) — былыргы ускуустуба. Бастакы киһи (хоме сапиенс) биир тылы саҥарбакка сылдьан, таҥалай таһааран күрдьүгүнээн-сүрдьүгүнээн, ыһыытаан-хаһыытаан, тугу эрэ охсон-тэбэн, тугу эрэ тардан-тырыыппайдаан, тугу эрэ буккуйан-иккийэн бэйэтин ис туругун (чуубустубатын) быһаарар эбит. Мөлүйүөн сыллар кэннэ киһи ис туругун таска таһаарар дорҕооно уларыйбакка, өй-санаа өттүнэн кэрэтийэн «муусука эйгэтэ» дэнэр буолла.
Муусука — олох курдук таптанар, олох курдук уустук, олох курдук муҥура суох «ытык алып» (өлбөт эйгэ) буолар. Муусуката суох — олох суох!

Казань куоратыгар бэс ыйын 3-8 күннэригэр"Науруз" XI аан дойдутааҕы тыйаатыр бэстибээлэ буолла. Аан бастакы бэстибээл 1989 с. Алма-Ата куоракка буолбута. Сэбиэскэй сойуус ыһыллыбытын кэннэ бэстибээли 1998 с. Татарстан өрөспүүбүлүкэтэ көҕүлээн ыытар. Икки сылга биирдэ ыытыллар. 2010 с. бэстибээл иһинэн "Науруз" аан дойдутааҕы тыйаатыр форума ыытыллар буолбута.

Онно быйыл Саха сириттэн Бочуоттаах ыалдьыт быһыытынан, РФ, СӨ норуодунай артыыһа С.И. Борисова Хайнер Мюллер "Медея" пьесатынан моно-испэктээкили көрдөрдө (режиссер Шамиль Дыйканбаев). Тэрээһин Качалов тыйаатырыгар буолла.

Бу көрдөрүү уратыта – декорация туттуллубут, муусука оонньообот. Сыанаҕа артыыһы кытта атрибуттар. Ураҕастар – Медея оҕолоро. "Степанида Борисова испэктээкил суолтатын, иэдээнин ханнык да тылбааһа суох аҥаардас чаҕылхай талаанынан, туохха да тэҥнэммэт тойугунан тириэрдэр ураты күүстээх" диэн Казань суруналыыстара бэлиэтииллэр.

Источник: "Кыым"

Почтение, слава и почет сопровождали заслуженную артистку РФ, народную артистку РС (Я) и РФ, лауреата Государственной премии РС (Я) имени Платона Ойунского Степаниду БОРИСОВУ на XI Международном фестивале тюркских народов «Науруз» в Казани.

Артистка Саха театра была приглашена на фестиваль в качестве почетного гостя и представила свое творчество в моноспектакле «Медея». «Спектакль я играла два года назад. Потому в Казани это была своего рода премьера», - рассказала  народная артистка на встрече с журналистами. Степанида Ильинична отметила, что данная поездка четвертая по счету в столицу республики. «Мне всегда там нравится выступать. В Татарстане меня очень хорошо встречают и принимают. Я еду туда за любовью», - улыбается актриса.

Бэс ыйын 8 күнүгэр "Сэргэлээх" култуура киинигэр "Эрэл" норуодунай үҥкүү тыйаатырын 30 сааһын бэлиэтиир үбүлүөйдээх айар киэһэтэ буолан ааста.
Бу дьоро киэһэҕэ көрөөччүлэр И. Избеков. "Сур соноҕос аттаах Сургуулай бөҕө" уонна Н. Абрамов -Кынат "Удаҕаттар Уолумар Айгыр икки" олоҥхолорун матыыбынан үҥкүүнэн уонна ырыанан туруоруллубут испэктээкили астына көрдүлэр, дуоһуйа иһиттилэр.Туруорааччы-режиссердар - Сима Толстякова, Долана Федотова.
Дьоро киэһэ аан дойду айыллыытын ырыатынан арылынна, аргыыйдык сыанаҕа Айыы Намыһыын удаҕаннар таҕыстылар, бары бииргэ хамсанан биир турукка киирэн дьон интэриэһин тута тартылар, биир эйгэҕэ түмнүлэр. Таас хайа быыһыттан таас буолбут Сургуулай бухатыыры ылан тилиннэриилэрэ бэйэтэ туспа сиэр-туом (ритуал) курдук ааста.

Пение Степаниды БОРИСОВОЙ сравнивают с явлением природы. Знающие люди считают, что она поет «удаган курдук», то есть как шаманка, и что ее голос обладает чудодейственной целительной силой. В чем убеждаются зрители и слушатели многих стран, где выступала эта уникальная актриса и певица из Якутии.

Степанида Ильинична уже третий год подряд принимает участие в международном театральном фестивале тюркских народов «Науруз» в Казани. И мы рады, что она побывала в гостях у нас, в редакции «Казанских ведомостей».

Великолепная Степанида Борисова сыграла Медею в одноимённом моноспектакле по пьесе Хайнера Мюллера на малой сцене Качаловского театра в Казани и произвела фурор.
Выступление состоялось в рамках театрального фестиваля тюркских народов «Науруз». Театральные критики и публика были, можно сказать, шокированы игрой и самим спектаклем, который на татарском телевидении Полина Кастрицкая назвала «психологическим сплавом театра и ритуала».
«Никаких декораций и музыкального сопровождения, — описывает она свои впечатления от увиденного. — На сцене только одинокая женщина и атрибуты. Палки — дети Медеи, которых она готовится убить, и белая ткань для соперницы. Её Медея отравляет собственными страданиями из мешочка — слезами, смешанными с кровью... Весь спектакль — ритуал, совершающийся по кругу обряд.